Bên tai truyền đến tiếng cha mẹ thì thầm bàn bạc:

- Năm nay đã đủ chưa?

- Vẫn còn thiếu năm đồng, nghe nói chỉ cần đủ một trăm bốn mươi lăm thôi.

- Ngày mai em gánh ít củi về nhà mẹ đẻ, xin mẹ đưa thêm chút.

- Đừng đi, kẻo lại bị em dâu em trưng cái mặt khó coi.

Cha mẹ đều im lặng.

Phải rồi, khi còn nhỏ tôi rất thích đến nhà ngoại, bởi vì ở nhà bà ngoại có đùi gà để ăn. Thế nhưng vào Tết Đoan Ngọ năm ngoái, tôi và mẹ vẫn về nhà ngoại ăn Tết như thường lệ, hôm ấy nhà ngoại có vài người lạ mặt đến chơi.

Trên bàn ăn, tôi cắm cúi gặm đùi gà mà bà ngoại gắp cho, người lớn thì cười cười nói nói, duy chỉ có mẹ là im lặng. Rồi đột nhiên mẹ đứng bật dậy, vừa khóc vừa kéo tôi đi ra ngoài.

Bà ngoại bưng bát cơm của tôi chạy theo ra cửa:

- Con không muốn thì chúng ta không đồng ý, đừng làm con bé sợ.

Mẹ tôi ngồi sụp xuống bờ ruộng, nức nở khóc òa lên, tôi chưa từng thấy mẹ thương tâm đến thế, cũng bật khóc theo.

Bà ngoại lau nước mắt, nói:

- Đứa con số khổ của tôi ơi, con theo một người mù lại còn nuôi thêm đứa nhỏ, e là sẽ khổ cả đời mất thôi! Làm sao mẹ ăn nói được với cha con ở nơi chín suối đây!

- Con khổ cũng là số phận của con, anh ấy là do mọi người giúp con xem mắt, mù thì cũng đành chịu, nhưng anh ấy đối xử với con rất tốt, chỉ cần Mãn Nhi nhà con trưởng thành là tốt rồi.

Đúng vậy, thời điểm xem mắt, chỉ cảm thấy mẹ tôi có thể gả đi được là tốt rồi, đâu ngờ rằng sau khi con gái mình gả đi lại sống khó khăn đến thế, nên muốn bù đắp cho bà một chút.

Nhưng con gái người ta lấy chồng tốt, cứ vài ba bữa lại gửi trợ cấp về nhà mẹ đẻ. Mấy cậu thì đỏ mắt ghen tị, mấy mợ thì lắm mồm, bà ngoại cũng có nỗi khổ riêng của mình. Từ đó về sau, mẹ rất ít khi về nhà ngoại.

Một lúc sau, dường như mẹ nhớ ra chuyện gì đó, giọng nói ngạc nhiên mừng rỡ:

- Cha nó ơi, em nhớ ra rồi, nửa tháng trước vì con trai và con dâu về thăm, bác gái Lưu đã đặt trước ba mươi quả trứng gà với em, sáng mai em sẽ mang sang cho bà ấy.

- Vậy thì tốt quá rồi, giờ Mãn Nhi có thể đi học rồi.

Cha mẹ tôi thở phào nhẹ nhõm, rồi lại chìm vào sự tĩnh lặng của màn đêm.

Sáng sớm, tôi còn chưa mở mắt, mẹ đã đến thúc giục:

- Mặt trời chiếu đến tận mông rồi đấy!

Bà còn cố ý mặc cho tôi bộ quần áo mà chỉ được phép mặc khi đến nhà ngoại.

Ăn sáng xong, mẹ một tay xách túi vải, một tay dắt tay tôi. Tôi đeo chiếc cặp sách do mẹ may, cùng vội vã đi đến ngôi trường cách đó ba dặm.

Hôm đó tôi thật sự rất vui sướng, nhiều năm sau vẫn còn nhớ rõ, những lá cờ đỏ tung bay cao phấp phới trước dãy nhà thấp kia thật rực rỡ biết bao!

Tôi chạy hết vòng này đến vòng khác trên sân trường, các bạn học sinh đến báo danh rồi lần lượt ra về hết. Mẹ vẫn còn đang làm thủ tục đăng ký cho tôi.

- Mẹ ơi, chúng ta về nhà thôi! - Tôi kéo nhẹ vạt áo mẹ.

- Con đi chơi thêm chút nữa đi nhé, sắp xong rồi, sắp xong rồi.

Trên bàn học trước mặt mẹ tôi là một đống tiền xu chất cao như ngọn núi nhỏ. Hai giáo viên vẫn đang đếm từng đồng một.

- Một hào, năm hào, một tệ…

Đó chính là khoảng học phí đầu tiên của tôi, hơn chục đồng tờ tiền giấy nhàu nát, cộng thêm một đống tiền xu lớn nhỏ không đều.

Mấy giáo viên phụ trách ghi danh đã bận rộn một hồi lâu. Số tiền ấy là do mẹ đã giặt quần áo cho đám công nhân xây đập nước ở làng bên suốt hơn nửa năm trời tích góp lại từng chút một.

Vị hiệu trưởng đã ngoài năm mươi tuổi, hiền từ xoa đầu tôi, nói:

- Con à, phải cố gắng nên người nhé!

*

Có lẽ đối với một đứa trẻ nhỏ như tôi mà nói, so với việc suốt ngày theo cha mẹ ra đồng làm lụng vất vả, thì việc ngồi trong lớp học nghe thầy cô giảng bài, làm bài tập là một chuyện nhẹ nhàng hơn nhiều.

Việc học, dường như đã mở ra cho tôi một cánh cửa đến với thế giới hoàn toàn mới. Nhưng học phí lại khiến cho cha mẹ tôi lo lắng đến đau đầu, với hai mẫu ruộng cằn cỗi ấy nào đủ nuôi nổi một đứa con ăn học.

Mẹ thấy có người trên thị trấn thu mua ốc sên, ba hào một cân lận. Mẹ tôi vui vẻ về nhà bàn bạc với cha. Ngay chiều hôm đó, mẹ dắt tay cha đi xuống ao bắt ốc. ( truyện trên app T•Y•T )

Mẹ sợ nước, nhưng vì muốn dành dụm tiền, nên vẫn cố gắng lấy hết can đảm đứng bên bờ chỉ huy cha. Cha đeo một cái giỏ trên cổ tay trái, dùng chân dò tìm rồi cúi người xuống mò.

Người trong làng thường nói, khi cha còn sáng mắt là người giỏi giang nhất nhì trong làng, đáng tiếc là đôi mắt lại bị mù.

Ngay cả khi đã mù, cha vẫn dựa vào sức mạnh của mình, khi làm việc chẳng hề cẩu thả.

Chỉ trong nửa buổi chiều, ông đã mò được hơn hai mươi cân.

Ngày hôm sau, mẹ gánh hàng ra chợ bán, kiếm được năm đồng, không quên mua cho tôi một miếng kẹo vừng, ngọt lịm.

Về sau, ngày nào cha cũng đi mò ốc, dân làng thấy vậy cũng học theo cha tôi đi mò theo, nhưng bọn họ không chịu được cực khổ như cha tôi. Vừa về đã kêu đau lưng, làm một hai lần rồi bỏ cuộc.