Vào tháng Chạp trời lạnh buốt, thành Thương Châu đã hứng một trận đại tuyết gần suốt cả ngày. Mãi đến lúc hoàng hôn, khi người người bắt đầu lên đèn, tuyết mới ngừng rơi một cách khó nhọc.

Gió Bắc vẫn còn gào rít từng cơn, thổi vù vù qua những con phố vắng lặng, đến nỗi chẳng thấy một bóng người qua lại.

Thế nhưng trước cửa Đoàn Phúc Nguyệt ở phía Tây thành, những chiếc lồng đèn đỏ thẫm đã được treo lên, bên trong rạp hát vẫn rực rỡ, lộng lẫy như một bức tranh xa hoa. Đèn điện kiểu Tây Dương chiếu sáng khắp tầng lầu của toà “Sướng Hương Lâu” hai tầng, tầng tầng lớp lớp rèm tua mới được thay, lung linh đổ bóng lên những họa tiết chạm trổ hình dơi, hình thọ được khắc tinh xảo trên xà nhà, khiến khung cảnh càng thêm tráng lệ.

Trên sân khấu, nghệ sĩ mới nổi được nâng đỡ gần đây – Tú Phương – đang ngân nga từng câu của vở “Quý Phi say rượu”, Ánh nến màu ấm phản chiếu chiếc mũ phượng đính ngọc bích của nàng, một chiếc quạt lụa vàng che khéo nửa khuôn mặt, đúng là nét đa tình của người con gái, diễn một vở diễn đa tình.

Diệp Cáp tay cầm một miếng giẻ lau, thừa lúc không ai chú ý, lén lút trốn ra sau một cây cột hành lang. Mãi một lúc sau, cậu mới dám thận trọng hé cái đầu nhỏ ra, mở to đôi mắt đen láy long lanh, nhìn về phía lầu hai.

Nhưng cậu không phải đang xem diễn, mà là xem một người.

“Đúng lúc tựa Hằng Nga rời Cung Trăng —”

Người kia, giờ phút này đang ngồi trong nhã gian lầu hai. Từ góc độ của Diệp Cáp, cậu chỉ có thể khó khăn lắm nhìn thấy nửa người hắn qua khung cửa sổ chạm khắc mở rộng.

Y phục của hắn không hề phô trương, một thân áo dài màu xanh đen không hề có vẻ nặng nề của mùa đông. Cổ áo còn quấn vòng lông chồn nước. Sắc màu trầm tối như vậy lại khiến sắc mặt hắn có chút tái nhợt, đôi mắt hẹp dài nhưng không hề hiện lên vẻ yêu tà, ngược lại vì khuôn mặt ấy mà toát thêm vài phần thanh quý và ôn nhuận khó tả.

Diệp Cáp cứ như vậy, giấu sau cây cột hành lang, ngước nhìn hắn, yên lặng không phát ra bất cứ tiếng động nào.

Còn trong nhã gian trên lầu, ông chủ gánh hát Ngô Hữu Đông đang ân cần nói chuyện gì đó với người kia. Diệp Cáp lờ mờ thấy hắn khẽ cười đáp lại, rồi sau đó dường như nhíu mày. Ngay lập tức, một thiếu niên khoảng 15-16 tuổi liền bước vào nhã gian.

Là Bảo Oanh! Diệp Cáp đã làm việc ở rạp hát này hai năm, đương nhiên nhận ra thiếu niên đó là ai. Bảo Oanh này chính là người mới đang được gánh hát đẩy lên sân khấu gần đây, vì có chút thiên phú nên bầu gánh Ngô Hữu Đông cưng chiều hết mực, không ngờ giờ phút này lại đành lòng để hắn ra ngoài.

Diệp Cáp vô thức nắm chặt miếng giẻ lau, thậm chí không để ý những giọt nước bẩn thấm xuống chiếc quần màu xám của mình.

Bảo Oanh kia quả thực có dung mạo ưa nhìn, giờ phút này trên khuôn mặt trắng nõn không hề trang điểm, càng thêm vẻ đáng thương đáng yêu.

Cậu ta đã sắp dựa hẳn vào người kia rồi!

Diệp Cáp chằm chằm nhìn động tác của Bảo Oanh, đôi mắt vô thức mở to. May mắn là, ngay sau đó người kia liền nhân cơ hội nâng ly, tránh được thiếu niên đang nhắm thẳng vào mình. Lúc này Diệp Cáp mới thở phào nhẹ nhõm.

"Bồ câu, cậu lại làm gì vậy?"

Bất ngờ bị gọi tên, Diệp Cáp vừa mới thả lỏng tâm trạng, suýt chút nữa nhảy dựng lên, miếng giẻ lau trong tay cũng bay thẳng ra ngoài. Cậu đột ngột quay đầu lại, liền đối diện với một khuôn mặt trắng béo tròn xoe, sợ đến mức gần như dựng hết cả lông tơ.

“Bồ câu à,” khuôn mặt béo đó thấy anh như vậy, lại chẳng một chút tức giận, chỉ cười tủm tỉm vỗ vai anh: “Đến đây, ra đây giúp ta làm chút việc.”

Diệp Cáp nghe vậy do dự một chút. Cái người mặt béo này họ Mạnh, là biểu đệ của ông chủ Ngô Hữu Đông, ngày thường chuyên quản mấy việc vặt trong rạp hát, mọi người cũng gọi hắn là Mạnh quản sự.

“Sao nào, không muốn đến à?” Mạnh quản sự thấy Diệp Cáp bất động, lại lên tiếng thúc giục.

Diệp Cáp biết mình không có đường từ chối, đành phải dọn chậu nước vừa dùng để lau cầu thang, đi theo sau Mạnh quản sự, ra khỏi cửa lầu Sướng Hương.

Mạnh quản sự cũng không ra ngoài nữa, mà đứng thúc tay ở hành lang bên ngoài hí lâu, vẻ mặt như có chuyện muốn nói. Tuyết bên ngoài tuy đã ngừng rơi, nhưng theo gió lạnh thổi qua, vẫn thỉnh thoảng lất phất những hạt tuyết li ti, đôi khi dính vào mặt Diệp Cáp.

“Bồ câu, cậu vừa nãy là đang nhìn vị khách ở trên lầu phải không?”

Diệp Cáp bị nói trúng tim đen, nhưng cũng không hề chột dạ, chỉ khẽ cúi mặt gật đầu.

Mạnh quản sự không hề tức giận, vẫn giữ vẻ hòa nhã đó, giọng nói mang theo vài phần khuyên bảo: “Ta biết cậu vẫn chưa từ bỏ ý định, nhưng giờ này cậu có nhìn hắn thì có ích gì?”

“Cậu sẽ không thực sự nghĩ rằng, mấy ông đại gia chơi bời phung phí kia có thể để mắt đến người của cái rạp hát này chứ?”

Diệp Cáp im lặng không nói, cậu chỉ cắm cúi cúi đầu, trong mắt lại ánh lên vài phần bướng bỉnh, đôi tay bưng chậu nước siết chặt đến trắng bệch.

Mạnh quản sự có chút không chịu nổi vẻ mặt đó, liền thở dài một hơi thật dài: “Ta biết, cậu lớn lên ở trong cái vườn này từ nhỏ, trong lòng đều hiểu rõ cả, chỉ là vẫn chưa muốn thừa nhận thôi.”

“Những người đó, dù miệng nói hay đến mấy, cũng chẳng qua là đến chỗ chúng ta tìm niềm vui chơi bời, nhiều nhất… nhiều nhất là có thể để mắt đến diễn của chúng ta.”

Chữ “diễn” ấy chợt rơi xuống lòng Diệp Cáp, ngay lập tức đập tan cái sự bướng bỉnh trong cậu.

Cậu làm sao không biết Mạnh quản sự nói đều là lời thật, cậu và người trên lầu kia, vốn dĩ đã là mây với bùn. Cái có thể liên kết họ lại với nhau, cũng chỉ có chữ “diễn” này mà thôi.

Hai năm trước, Diệp Cáp dù sao cũng là Càn đán nổi tiếng một thời của Đoàn Phúc Nguyệtnày, dựa vào giọng hát trời phú, trên đài dưới đài đều đầy khí phách, tình cảm yêu ghét rõ ràng.

Nhưng hiện tại... giọng nói đã bị hủy hoại, chỉ là tạp dịch ít được chú ý nhất của rạp hát, ngày ngày làm những công việc thấp hèn này.

Có lẽ, cậu thật sự không nên nhìn người kia.

Mạnh quản sự biết Diệp Cáp đã nghĩ thông suốt, cũng dịu giọng lại, vỗ vai cậu nói: “Thôi được, ta đây cũng là vì tốt cho cậu thôi.”

“Giờ này rồi, đêm nay Lưu Hương Các bên kia không có diễn đêm, cậu sang đó quét dọn đi.”

Diệp Cáp ngơ ngẩn gật đầu, coi như đã đồng ý, một lần nữa bưng chậu nước trong tay, đi dọc theo hành lang một mạch về phía tây.

Rạp hát Phúc Nguyệt Đoàn này, ban đầu nghe nói là tư gia của một vị quan lớn thời trước. Sau này vị quan đó phạm phải tội lớn không thể nói thành lời, cả gia đình đều bị vào ngục, liên lụy đến cả căn nhà này cũng không giữ được, bị quan phủ bán rẻ cho ông chủ Đoàn Phúc Nguyệt đời trước, rồi được cải tạo thành rạp hát.

Cái sân viện phía trước rộng mở nhất được xây dựng lên một hí lâu (nhà hát), đặt tên là Sướng Hương. Ngoài ra, còn có ba sân khác có cảnh trí đẹp hơn một chút, cũng được dựng sân khấu, tạm coi là nơi bao trọn riêng cho những buổi diễn nhỏ.

Lưu Hương Các chính là một trong số đó.

Diệp Cáp cuối cùng cũng đi đến cuối hành lang, nơi có một cánh cửa thùy hoa vô cùng tinh xảo, đây chính là nơi cần đến.

Giờ phút này, buổi diễn trong các vừa tan cuộc không lâu, các khách nhân đang tốp năm tốp ba đi qua cánh cửa thùy hoa ra bên ngoài. Diệp Cáp cũng không vội vàng đi vào, chỉ đứng dưới hành lang, nhìn cảnh tượng trước cửa từ náo nhiệt dần trở nên vắng vẻ, rồi đến khi không còn một ai, cậu mới cử động cánh tay đã lạnh cứng, bưng chậu gỗ đi vào.

Nơi đây từng là nơi quen thuộc nhất của cậu, vở diễn của cậu được cất lên từ đây, danh tiếng cũng từ đây mà lan xa.

Chỉ là từ khi hai năm trước, bị người ta đầu độc hủy hoại giọng nói, cậu liền không còn đến đây nữa.

Ma xui quỷ khiến thế nào, Diệp Cáp buông chậu gỗ trong tay xuống, từng bước một, đi lên sân khấu mà cậu đã đứng không biết bao nhiêu lần.

Giờ phút này, dưới đài trống rỗng, không một người xem, không một tiếng chiêng trống. Nhưng chính trong hoàn cảnh như vậy, Diệp Cáp lại có thêm vài phần dũng khí. Anh khẽ khép hờ đôi mắt, dưới chân chậm rãi đi những bước điệu bộ khi diễn tuồng, bên tai phảng phất lại vang lên tiếng nhạc cổ, cậu như khoác lên mình chiếc áo choàng rồng vàng thêu chỉ vàng, môi đỏ chưa động nhưng dường như có thể ngân nga những giai điệu tuyệt mỹ.

“Ngày xưa Lương Hồng xứng Mạnh quang…” [2]

Trong khoảnh khắc ngước mắt nhìn, nơi chỗ ngồi không một bóng người dường như chật kín khách quý, và người kia cũng ngồi giữa hương thơm y phục, dáng vẻ quyền quý, từ xa đưa mắt nhìn tới —

Nhưng chỉ trong chớp mắt, khi cậu mở to đôi mắt, tất cả đều biến thành tàn ảnh. Trên sân khấu kịch chỉ có một mình, mặc chiếc áo bông màu xám, nâng bàn tay phải sưng đỏ vì lạnh, trong cổ họng đau đớn không phát ra được bất cứ âm thanh nào.

Diệp Cáp có chút suy sụp, chậm rãi ngã ngồi xuống đất.

Năm mười lăm tuổi, cậu chính là ở nơi này, gặp được người kia.

Chuyện cũ rõ mồn một trước mắt, Diệp Cáp lên sân khấu hát vở diễn đầu tiên. Ông chủ Ngô Hữu Đông sợ anh rụt rè, cũng không sắp xếp cậu trực tiếp đến lầu Sướng Hương phía trước, mà lại bố trí ở sân khấu hí kịch nhỏ tại Lưu Hương Các này.

Theo quy củ, vở diễn đầu tiên này sẽ không mời người ngoài đến. Khán giả bên dưới sân khấu phần lớn là khách quen trong vườn, coi như đến để cổ vũ cho người mới.

Diệp Cáp ỷ vào tài năng của mình nên vốn cũng không mấy căng thẳng, nhưng ngay khoảnh khắc tấm màn hậu trường vén lên, anh lại nhìn thấy trên ghế giữa hàng ghế khán giả, có một người sống mà trước đây cậu chưa từng gặp.

Người đó trông thật sự thanh tú, tuy vẫn đang ở thời điểm thanh triều (kiểu tóc tết bím dài), nhưng chiếc áo khoác ngoài trường biện (có vạt áo dài) không hề khiến hắn trông uể oải.

Khi Diệp Cáp nhìn về phía hắn, hắn cũng đang ngẩng đầu. Đôi mắt hiền hòa phản chiếu ánh đèn dầu trong các, đầy hứng thú nhìn về phía sân khấu. Không hiểu sao lại đúng lúc đối mặt với Diệp Cáp.

Chỉ một ánh mắt ấy, đã khiến Diệp Cáp gần như quên sạch những lời hát đã ghi tạc trong lòng. Mãi đến khi tiếng cổ nhạc vang lên, cậu mới miễn cưỡng bắt kịp nhịp, bước nhỏ đi đến giữa đài, hai tay khẽ rung ống tay áo, thoải mái hào phóng cất giọng.

Ngày đó cậu hát là “Long Phượng Trình Tường”, Lương Hồng xứng Mạnh Quang, thượng hương mới gặp Lưu Vương, và anh cũng gặp được vị “Tạ Tam Gia” trong lời ông chủ gánh hát.

Diệp Cáp từng cho rằng đó thật sự là một vở diễn cực kỳ hay, duyên phận xứng đôi, giai ngẫu thiên thành. Nhưng mãi cho đến sau này, cậu rúc mình trong căn phòng tạp dịch lạnh lẽo, nghe gã tiểu nhị cùng phòng kể về truyện Tam Quốc Diễn Nghĩa, mới biết hóa ra cái duyên phận này cuối cùng, cũng chẳng qua là long phi phượng tẩu (rồng bay phượng đi), thật sự giống như giấc mộng hão huyền của anh.

Gió đông đêm lại nổi lên, Diệp Cáp chậm rãi bước xuống sân khấu kịch, gom chuyện cũ thành một mối, một lần nữa nhét trở lại vào sâu thẳm lòng mình. Sau đó lấy giẻ lau từ chậu nước ra, bắt đầu lau chùi bàn ghế.

Nhưng đúng lúc này, cậu đột nhiên ngửi thấy một mùi tanh nhàn nhạt.

Ban đầu Diệp Cáp cũng không quá để ý, chỉ cho là do vị khách nào đó vô tư để lại, nhưng theo thời gian trôi đi, mùi hương ấy lại càng lúc càng nặng.

Cậu ngửi đến mức có chút không chịu nổi, liền buông công việc trong tay, muốn đi mở cửa sổ trong các để tản bớt mùi.

Nhưng khi vừa mở cửa sổ, gió bấc mùa đông liền ùa vào, không chỉ khiến cậu lạnh run cầm cập, mà còn thổi tắt chiếc đèn dầu hỏa còn sót lại trong các.

Xung quanh lập tức tối sầm lại, Diệp Cáp không khỏi có chút buồn bực, nhưng cũng không có cách nào khác, đành phải hồi tưởng lại vị trí của đèn dầu hỏa, mò mẫm bước về phía trước.

“Nô vốn chấp nhận hôn sự mặc đồ đỏ cử án —” [3]

Từng đợt âm thanh nhè nhẹ, truyền đến từ hướng sân khấu kịch, vốn là những lời hoan ca trong vở tuồng hay, lại được hát lên như khóc như than. Diệp Cáp theo bản năng ngẩng đầu nhìn lại, sân khấu kịch cách đó không xa tối om, những dải tua rua dài rung rinh theo gió, dưới ánh trăng mờ ảo, in bóng mờ nhạt trên sân khấu không một bóng người.

“Xấu hổ thay ta sao dễ dàng mặt đối mặt trò chuyện —”

Tiếng ca mảnh mai, u oán vẫn tiếp tục cất lên, trong giai điệu lộ ra khí tức yêu quỷ âm u.

Lưng Diệp Cáp dần dần ứa ra một lớp mồ hôi mỏng. Cái các này làm sao vậy, chẳng lẽ lại có ma ư?!

Gió bấc lạnh thấu xương thổi vào qua cửa sổ, nhưng lại không hề làm tan đi mùi tanh tưởi trong phòng, ngược lại khiến nó càng thêm dày đặc, sặc đến mức Diệp Cáp gần như không thở nổi.

“Hôm nay nếu đem tơ hồng này cắt đứt —”

Đến khi hát đến chữ “đứt” tiếng hát đột nhiên trở nên chói tai, Diệp Cáp không còn do dự nữa, xoay người liền chạy vọt về phía cửa chính, dọc đường đi không biết đã đâm đổ bao nhiêu bàn ghế.

“Hì hì...” Bất chợt, không biết từ đâu truyền đến một tiếng cười khẽ quỷ dị.

Diệp Cáp mở to mắt nhìn quanh, vẫn không thấy bất cứ ai. Nhưng trên bốn bức tường trong các, lại lần lượt hiện ra những bóng người với hình thái khác nhau.

Họ dường như khoác áo bào, ống tay áo rộng thùng thình uốn éo rủ xuống, bóng dáng nhúc nhích, rồi đột nhiên từ giữa chui ra những ngón tay thon dài.

Chân Diệp Cáp đã mềm nhũn vì sợ hãi, nhưng vẫn cố gắng vịn vào bàn để đứng thẳng, muốn cưỡng chế bản thân bình tĩnh lại, thậm chí còn dùng bàn tay run rẩy vớ lấy một chiếc ghế, muốn cố gắng thử một lần.

Chỉ trong chớp mắt, những bóng người quái dị kia đã bò đầy khắp các bức tường, tiếng cười ngày càng nhiều vang lên bên cạnh anh. Diệp Cáp tức thì chỉ cảm thấy, mình đã lâm vào giữa những chiếc móng vuốt khô đen của từng con yêu quỷ, không còn nơi nào để trốn thoát.

Mà lúc này, tiếng hát trên sân khấu kịch đột nhiên ngừng, người hát tuồng dường như nghỉ lấy hơi, rồi sau đó kéo dài giọng nói mềm mại, cất lên một tiếng kêu thật dài: “Nô gia, đa tạ chư vị đã đến cổ động —”

*

[2] “Ngày xưa Lương Hồng xứng Mạnh quang…”: là điển tích văn học trong văn hóa Trung Quốc, thường dùng để chỉ mối quan hệ vợ chồng hòa thuận, tương kính như khách dù ngoại hình có thể không tương xứng. Câu này gợi nhắc tới chuyện về Lương Hồng và Mạnh Quang thời Đông Hán:

• Lương Hồng: một học sĩ nghèo nhưng có tài đức, khí tiết cao đẹp
• Mạnh Quang: vợ của Lương Hồng, được miêu tả là người phụ nữ xấu xí, đen và béo nhưng lại có đức hạnh, thông minh và sức khỏe phi thường

Điển tích nổi tiếng nhất về họ là "Cử án tề mi" (nâng mâm cơm ngang mày). Mỗi khi Lương Hồng đi làm về, Mạnh Quang đều chuẩn bị cơm nước chu đáo, và khi dâng cơm cho chồng, bà luôn nâng mâm cơm lên ngang tầm lông mày một cách cung kính, thể hiện sự tôn trọng tuyệt đối dành cho chồng. Lương Hồng cũng cung kính đón nhận.

[3]“Nô vốn chấp nhận hôn sự mặc đồ đỏ cử án —”: người con gái đã hoàn toàn chấp nhận cuộc hôn nhân và sẵn sẵng bước vào đời sống vợ chồng với sự tôn kính, hòa hợp, “cử án” là điển tích nổi tiếng xuất phát từ câu chuyện “cử án tề mi” (nâng mâm cơm ngang mày) của Lương Hồng và Mạnh Quang.

truyện được đăng tải duy nhất tại TYT (Cận)