Tôi bật cười lắc đầu, lại nói: "Hoa cúc."
"Sao cơ?" Nguyễn Tái giật mình hỏi lại.
"Học sĩ Tái hãy làm một bài thơ về hoa cúc đi." Tôi mỉm cười làm hòa, tay chỉ về phía một chậu cúc bên đường.
Nguyễn Tái chăm chú quan sát, khóe miệng nhếch lên một nụ cười tự tin.
Về sau đó y có nhờ Trần Thuyên chuyển đến cho tôi một tờ giấy có ghi lại một bài thơ.
Trần Thuyên tỏ ra rất bực bội nhưng vẫn ngoan ngoãn giải thích ý nghĩa của cả bài cho tôi.
"Xuân lai hoàng bạch các phương phi,
Ái diễm liên hương diệc tự thì.
Biến giới phồn hoa toàn trụy địa,
Hậu điêu nhan sắc thuộc đông ly."
("Xuân đến trăm hoa đua sắc thắm,
Một thời hương sắc kém chi nhau.
Vườn thu tàn tạ ngàn hoa rụng,
Riêng cúc đông ly* vẫn được màu."
Bản dịch của Băng Thanh.
*Cúc đông ly là nói về những bông cúc ở vườn hoa phía đông, một điển tích Trung Quốc.
Bài thơ Cúc hoa kỳ 6 – Huyền Quang Thiền Sư)
Vốn là Nguyễn Tái cùng tôi đi qua một quán trọ lớn, trên cửa sổ còn để mấy chậu hoa đủ màu sắc.
Không biết họ đã đặt chúng ở đấy từ bao giờ mà ngoài chậu hoa cúc, những loài hoa còn lại đều đã ngả màu héo úa.
Chúng tôi chọn một quán mỳ, ngồi đối diện nhau như bạn bè đồng trang phải lứa.
Khi mỳ được bưng ra, cả hai đều cắm mặt vào ăn không nói một lời, không khí nhất thời trở nên hơi gượng gạo.
Chỉ một bát mì thì sao có thể thỏa mãn cái bụng của tôi, nhưng vì để giữ thể hiện nên tôi chỉ tiếc nuối húp nốt nước dùng, tự dặn lòng khi trở về nhất định phải đòi Trần Thuyên cho người mang thêm đồ ăn tới.
Nguyễn Tái nhấp một ngụm trà, hắng giọng rồi nói: "Thực ra ta muốn ở riêng với tiểu thư Niệm Tâm là vì có lí do..."
Trà trong miệng tôi lập tức phun hết ra ngoài, cũng may tôi đã nghiêng đầu nên toàn bộ số trà ấy đều rơi xuống đất.
Tôi lắp bắp hỏi: "Học sĩ, ngài muốn...!muốn tỏ..."
Nguyễn Tái ho mấy tiếng, vội vã thanh minh: "Tiểu thư Niệm Tâm đừng nghĩ linh tinh.
Đây là chuyện có liên quan tới Quan gia."
Tôi liền yên tâm uống nốt trà nhưng vẫn kịp để ý Nguyễn Tái đã dịch người sang một bên, thể hiện rõ niềm sợ hãi với việc phun trà của tôi.
Y quan sát, khẳng định đã tránh khỏi tầm phun mưa của tôi liền vào thẳng vấn đề: "Hơn mười năm trước, quan gia đã gặp một cô gái và có ấn tượng vô cùng đặc biệt với nàng.
Cô ấy ấy có diện mạo rất giống với tiểu thư."
Tôi nhíu mày nhìn Nguyễn Tái, suy nghĩ giây lát rồi nói: "Thế gian rộng lớn, người với người không tránh khỏi việc có vẻ ngoài giống nhau.
Hơn nữa mười năm trước tôi chỉ mới hơn mười tuổi, chắc chắn không phải là người mà Quan gia đã gặp đâu."
Y tỏ ra bối rối, không ngờ tôi phản bác nhanh tới như vậy.
"Quan gia và tôi cũng đã nói về chuyện này rồi, tôi có thể khẳng định người đó không phải tôi."
Nguyễn Tái gật gật đầu, cho là phải.
Chúng tôi lại tiếp tục im lặng uống trà, không ai nói thêm gì nữa.
Thật không ngờ cả Hiếu Hoàng cùng Nguyễn Tái đều nhắc tới cô gái của mười năm trước kia, khiến tôi không khỏi tò mò.
Phải là người thế nào mới có thể để lại ấn tượng sâu sắc tới vậy đối với Hiếu Hoàng, vị vua một lòng hướng Phật?
"Hai người các ngươi được lắm! Dám trốn ta ra ngoài này sao?"
Một tiếng quát lớn truyền tới từ phía sau Nguyễn Tái khiến cả quán mỳ lao xao.
Tôi ngẩng lên, suýt sặc trà khi thấy Trần Thuyên với khuôn mặt đỏ bừng tức tối, không biết vì giận dỗi hay do chạy quá nhanh.
Nguyễn Tái và tôi bật dậy, trong khi tôi không thốt lên lời thì y vội vã cúi đầu:
"Cậu chủ!"
- ----
(1) Chiêu Quốc vương Trần Ích Tắc là con em trai vua Trần Thánh Tông, chú của vua Trần Nhân Tông – tức Hiếu Hoàng.
Khi quân Nguyên Mông xâm lược Việt Nam lần thứ hai vào năm 1285, Trần Ích Tắc đem cả gia đình đi hàng giặc, mong được làm vua.
Sau đó vua nhà Nguyên là Hốt Tất Liệt đã phong làm An Nam quốc vương.
(2) Huyền Quang thiền sư: Tên thật là Lý Đạo Tái (có tài liệu ghi là Lý Tái Đạo).
Ông đỗ đệ nhất giáp tiến sĩ và được bổ làm việc trong Viện Nội Hàn của triều đình, tiếp sư Bắc triều, nổi tiếng văn thơ.
Sau này từ chức đi tu, theo Trần Nhân Tông lên Trúc Lâm.
Là một Thiền sư Việt Nam, tổ thứ ba dòng Trúc Lâm Yên Tử.
Theo sách Đại cương lịch sử Việt Nam, tập 1 có ghi: (...) Sau đó, những người họ Lý còn lại phải đổi sang họ Nguyễn, lấy cớ là kiêng tên huý Trần Lý.
(...)
Khi mới viết về nhân vật Nguyễn Tái - cũng chính là Huyền Quang thiền sư, tác giả bị lấn cấn vụ này nên dứt khoát đổi từ Lý Đạo Tái sang Nguyễn Tái luôn..