Mấy ngày sau, làng Đại như thay da đổi thịt: Cờ đỏ sao vàng giăng khắp nối, trăm hoa đua nở...... Mọi người bỏ xuống công việc, diện lên mình những bộ quần áo mới nhất, đẹp nhất..... tung tăng dạo phố. Tiếng nói cười râm ran...... Có lẽ thật lâu rồi, người dân làng Đại mới vui vẻ, buông lòng đến vậy.

.......

“ Quê hương mỗi người chỉ một.... Như là chỉ một mẹ thôi.” Câu ca cứ vang vọng trong lòng. Khiến hắn bồi hồi không thôi. Xã Cô Ba - dù thân thiết nhưng không sánh được nơi đây. Mảnh đất chôn rau cắt rốn.

Hắn lần này uống rất ít, chủ yếu ngồi trò chuyện cùng mọi người, tìm hiểu đời sống.... Đúng là rượu vào lời ra, ban đầu chỉ là những thứ râu ria như con gà, con chó....., dần dần những vấn đề tế nhị như ruộng đất, chữ viết..... cũng được lôi ra bàn luận. Khen chê đều có, nhưng chủ yếu mọi người đều không thỏa mãn. Mọi người nêu xong, cụ Ba mới nhìn hắn trịnh trọng:

“ Cậu cũng thấy đấy. Chúng tôi ở đây vô cùng hiểu, ủng hộ cậu, triều đình.... Nhưng cũng không thể tránh việc bức xúc. Những nơi khác có lẽ còn tệ hơn. Chính sách tốt, nhưng cần có thời gian. Đột ngột dễ gẫy.

Theo lão quan sát, nghe kể. Mặc dù nhìn xung quanh, ai ai đều tươi cười, hoan hỉ. Nhưng những đám lửa bắt đầu cháy len lỏi khắp nơi. Chỉ cần có một cơn gió, ngọn lửa bùng lên dữ dội.....”

Nghe kể, hắn cũng hiểu ra. Ban đầu, hắn quá nóng vội. Những chính sách hắn áp dụng (chia đều ruộng; giảm bớt thuế khóa; thay đổi chữ Hán bằng chữ quốc ngữ....), dù thời của hắn là điều hiển nhiên. Ai ai cũng đồng ý. Nhưng với tư duy lạc hậu, sự ăn sâu vào tiềm thức (biết chữ Hán đại biểu cho quyền lợi, địa vị; gom đất lại trong tay một người.....) hàng ngàn năm, khiến tầng lớp đang hưởng lợi (thầy đồ, phú hộ...) bị suy giảm lợi ích. Tất nhiên sẽ đấu tranh.

Bây giờ do uy tín sau khi thanh trừ phản loạn, dẹp ngoại xâm,.... nhiều người sợ uy triều đình, lên còn chần chờ lo nghĩ. Nhưng chỉ cần triều đình buông lỏng, những tên sâu mọt xuất hiện trong quan lại. Có người liên hợp. Một cỗ lực lượng sẵn sàng lật đổ triều đình non trẻ.... Suy nghĩ đến vậy, hắn gật đầu:

“ Cảm ơn cụ cùng mọi người. Vấn đề này con sẽ tham kiến cho bệ hạ.”

“ Ừm. Mong bệ hạ nghe và hiểu. Đừng để hạnh phúc ngắn ngủi như cánh hoa mùa xuân.”

“ Vâng.”

.......

.......

Việc quan trọng đã nói ra, chứng kiến thái độ của hắn, mọi người đều buông lỏng, bắt đầu nêu lên những ý kiến khác nhau về chính sách..... Hắn không còn ngồi không mà bắt đầu dùng giấy bút nghi chép cẩn thận. Những điều đơn giản hắn trả lời luôn. Nhưng những việc có liên quan đến toàn cục, hắn chỉ hứa hẹn. Bởi hắn còn cần bàn bàn bạc, suy nghĩ thêm.

Nhưng cuộc vui nào thì cũng phải tàn. Sau ba ngày, mọi người dần trở lại vòng quay tấp nập.

........

Hôm sau, hắn đang đùa nghịch cùng cu Tí, thì Nguyễn Quỳnh từ ngoài tiến lại. Đây cũng là lần thứ hai hắn gặp lại. Kể cả tiệc vui mấy ngày trước, Nguyễn Quỳnh đều lấy cớ không ra. Hắn cười:

“ Đệ lại gặp vấn đề nan giải ư. Sao nay lại tới.”

Nguyễn Quỳnh gãi gãi đầu cười:

“ Cũng một mặt là chuyện này. Mặt khác. Theo lịch từ trước. Mấy ngày nữa khóa đầu tiên sẽ tốt nghiệp. Mọi người muốn mời huynh tới chủ chỉ. Đồng thời, phía dưới đưa lên danh sách, thành tích của nhóm lần này. Đệ xem qua nhưng cũng chưa biết xử trí ra sao. Nên muốn hỏi huynh.”

Hắn gật đầu:

“ Đệ không nhắc ta cũng quên. Dù sao cũng là hiệu trưởng, chắc chắn ta sẽ tham gia.”

Xong cầm lấy tờ danh sách, Nguyễn Quỳnh đưa lại. Bên trên là bảng điểm được sắp xếp từ thấp đến cao. Những người này sẽ có nhiệm vụ khác nhau. Nhưng sẽ chủ yếu, đáp ứng nhu cầu ở nước ngoài.

Nguyễn Lam theo bọn Shole rời đi, gần năm. Sau thời gian sắp xếp, bắt đầu gửi thư trở lại. Chỗ ở, nhập học, do mối quan hệ của Von Humboldt, đã chuẩn bị chu tất.... nhưng do chính sách hạn chế của nước Phổ, ban đầu giới hạn mười người. Sau này sẽ mở rộng dần.

Mặc dù dựa vào kiến thức tương lại, nhiều mệnh đề, lí luận hắn đã đưa ra. Kiến thức làng Đại không thua kém, thậm chí vượt trội so với nước khác. Nhưng cũng có nhiều thứ cần học hỏi, hắn không dám chủ quan. Việc hắn xuất hiện đã khiến hiệu ứng cánh bướm xảy ra ở nhiều nơi. Bây giờ làng Đại chỉ là bước đệm ban đầu. Cần thời gian hoàn chỉnh, để có thể tự cung, tự cấp được.....

Suy nghĩ miên man, cùng quan sát, nhưng xem 50 người đầu, hắn thấy hơn bốn mươi người đều là con gái, mờ mịt nhìn Nguyễn Quỳnh. Thấy ánh mắt hắn như vậy, cũng hiểu ý. Nguyễn Quỳnh cười lớn:

“ Ban đầu đệ cũng như huynh. Khá bất ngờ. Nhưng ngẫm lại thấy đúng. Xã hội vốn trọng nam khinh nữ, những người con gái được đi học chủ yếu là tiểu thư khuê các, con nhà quyền quý. Nhưng dù vậy, quan niệm con gái chỉ ở nhà nội trợ, khiến nhiều người dù học cũng chỉ cho biết. Được như Đoàn Thị Điểm, Nguyễn Thị Duệ..... thì vô cùng hiếm. Giờ đây chính sách huynh đưa ra cởi mở bình đẳng, những người đó trân trọng, cố gắng rất nhiều. Có người vì học mà kiệt sức, phải khuyên nhủ nghỉ ngơi.

Mặt khác, tất cả kiến thức, chữ viết là mới, những người lần đầu đi học, so với người đã học chữ Hán tiếp thu tốt hơn, không bị trói buộc tư duy...”

“ Ừm. Ngoài năm mươi người này. Phía dưới còn ai đáng chú ý không.”

“ Cũng có. Nhưng thiên về nghiên cứu hơn. Hạn chế tư duy học ngôn ngữ, khiến đệ cũng tiếc nuối như Trần Ái; Phạm Du....... Đối lập lại có người học ngôn ngữ giao tiếp rất giỏi nhưng kiến thức nửa vời. Với nhóm đầu, đệ định giữ lại cho làm nghiên cứu, kiêm dạy học, mở rộng quy mô trường, đáp ứng nhu cầu thực tế. Sau này ngôn ngữ đủ sẽ cho xuất ngoại. Nhóm thứ hai thì chủ yếu sẽ phân cho thương hội. Giờ chúng ta trao đổi rất nhiều với nước ngoài. Nhu cầu về những người có thể phiên dịch, giao tiếp với nước ngoài rất lớn. Còn những người còn lại, tùy thuộc năng lực sẽ phân tán đến các nơi khác nhau....”

Nghe xong, hắn gật đầu:

“ Ý ta cũng vậy. Về vấn đề ngôn ngữ đệ có thể dùng tiền mua một đám nô lệ người anh, cho bọn chúng ở một khu. Phục vụ cho việc học ngoại ngữ, dù sao học nên đi đôi thực hành. Thực hành nhiều sẽ tốt hơn cho việc học tiếng.

Mà nhóm còn lại, điều lấy 1/3 ra ra đảo Hải Nam. Chúng ta đã thiết lập được khu vực tự trị, đối ngoại là một thể chế tách biệt với chúng ta, không phụ thuộc. Trước lấy đó làm đầu mối trao đổi. Tránh bọn chúng buôn bán gần bờ, thăm dò nước ta. Dù sao bọn ngoại bang không có ý đồ tốt. Chuyện này, ta sẽ bàn thêm với Nguyễn Huệ. Đệ trước mắt sắp xếp như vậy. “

“ Vâng.”

“ Mà vấn đề của đệ ra chưa? Ta có một số đề tài cần tìm người nghiên cứu.”

Nghe vậy, Nguyễn Quỳnh sáng mắt:

“ Có đề tài gì. Huynh cứ gửi tới chỗ của đệ. Vấn đề kia tuy chưa ra cũng có con đường. Chỉ cần thời gian....”

“ Đó chỉ là ý tưởng. Ta cũng cần hoàn thiện chút. Trước hết nghiên cứu xong vấn đề kia đã. Tham thì thâm...”

“ Vậy được. Đệ đi trước. Nếu có nhớ ưu tiên cho đệ.”

“ Được.”

........

Ba ngày sau, cả khuôn viên trường Đại được canh gác nghiêm cẩn, súng ống sẵn sàng. Đúng bảy giờ, Nguyễn Toản đi lên bục, lá cờ đỏ sao vàng được thượng lên, tung bay trong gió. Phía dưới từ thầy cô đến học sinh trong trang phục áo trắng, mắt nhìn thẳng lá cờ cất tiếng ca:

“ Đoàn quân Việt Nam đi, Chung lòng cứu quốc......”

Vừa hát, trái tim ai nấy đều rung động, thổn thức. Từ khi vào đây, họ biết sứ mệnh của mình. Bao nhiêu năm chiến tranh, người người chết..... giờ đây, họ sẽ tiến ra thay đổi.

Quốc ca xong, đứng trên bục. Lợi dụng nội lực tông sư, hắn khuếch đại âm lượng, nói:

“ Mới ngày nào còn chập chững. Giờ đây, tất cả đều nắm kiến thức. Sẵn sàng đi ra. Góp sức xây dựng quê hương. Mỗi người có vị trí vai trò khác nhau. Nhưng từng là bạn bè. Sinh viên làng Đại. Tất cả lên nhớ. Một.....”

Hắn dứt lờ, phía dưới gầm vang:

“ Yêu tổ quốc, yêu đồng bào.”

“ Hai...”

“ Học tập tốt, lao động tốt.”

“ Ba.....”

“ Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt.”

“ Bốn....”

“ Khiêm tốn, thật thà dũng cảm.”

“ Năm....”

“ Khiêm tốn thật thà dũng cảm.”

Khẩu hiệu hô xong, hắn ra hiệu cho mọi người dừng lại, đi tới trống nói:

“ Ta tin tưởng mọi người luôn nhớ lấy. Hồi trống này vang lên. Coi như tất cả tốt nghiệp. “

“ Đùng.... đùng.....”

Trống dứt. Những dàn pháo hoa cũng nổ vang. Không còn nghiêm trang. Bạn bè quay ra ôm nhau khóc. Bởi họ biết. Sau lần này, rất khó gặp lại. Có người ra nước ngoài, có người đi tới muôn nơi ẩn nấp, thay đổi phục vụ những nhiệm vụ khác. 10 tháng không dài, nhưng đủ để những con người xa lạ quen thuộc.

Một buổi tiệc đầm ấm diễn ra. Bạn bè, thầy cô. Ngồi nhau ca hát, tâm sự.

........

Dị động ở làng Đại. Khiến nhiều kẻ địch biết có chuyện. Có kẻ liều lĩnh lao vào. Nhưng đều bị hàng bảo vệ, tầng tầng lớp lớp bắt lại. Có kẻ lại chính là quân lính. Ngày vui, cũng diễn ra cuộc thanh tẩy ngầm.

.........

Những người dựa theo thành tích, được xếp đến từng nhóm khác nhau, phấn bố đi từng nơi khác nhau. Thực hiện yêu cầu trước mắt.

Chỉ có mười người, xuất sắc nhất, được hắn trực tiếp bàn giao.

........

Trong căn phòng lớn, Nguyễn Quỳnh dẫn người đến cũng nhanh chóng cáo từ. Hắn nhìn mười người còn đang đứng, cười:

“ Ngồi xuống đi. Đừng câu nệ.”

“ Vâng.”

“ Nhiệm vụ chắc hẳn Nguyễn Quỳnh và các người khác bàn giao cho. Ta không nhắc lại. Lần này để các ngươi đi. Ta sẽ tốn một số lớn. Bên ngoài khắp nơi đều phát triển như nơi này. Không phải chỉ như nước ta bây giờ. Các ngươi đi, sẽ mở mang đầu óc. Nhiều thứ khác xa, xa hoa. Có thể lần đầu tiếp, các ngươi sẽ bị hấp dẫn. Nhưng ta muốn khuyên rằng. Không đâu bằng quê hương. Mọi thứ các ngươi có được đều do đất nước này ban tặng. Đừng để chút lợi ích che mờ tất cả.....”

“ Vâng.”

“ Sang bên đấy cố gắng học cho tốt. Mau mau tốt nghiệp về phụng sự quê hương. Mỗi người, ta sẽ phân cho hai người hầu để phục vụ cơm nước. Các ngươi chỉ cần tập trung học là được.”

“ Vâng.”

“ Vậy các ngươi đi đi. Ra ngoài, có người sắp xếp thêm.”

..........

Đợi mười người rời đi, mười bóng đen cũng xuất hiện, hắn nói:

“ Mười kẻ đó, các ngươi hẳn đã nhớ kỹ. Mỗi người các ngươi sẽ phụ trách bảo vệ cũng như giám sát. Những kiến thức bên đây là tuyệt mật. Có kẻ nào dám trốn, ở lai, hoặc tiết lộ. Giết không tha. Thứ vong ân bội nghĩa, ta không cần.”

“ Vâng.”

“ Bắt đầu từ bây giờ, các ngươi bám theo đi. Trên bàn là súng. Sang bên đó Nguyễn Lam sẽ cung cấp thêm.”

“ Vâng.”

Tất cả đi, hắn cũng viết qua mọi chuyện. Cho ngươi đem về kinh.